Stacyje Jerozolimskie odnalezione w parafii Niewodna na Podkarpaciu stały się inspiracją do stworzenia Podkarpackiego Misterium Wielkopostnego.
Misterium nawiązuje klimatem do wystawianych w średniowieczu Misteriów Męki Pańskiej. Drogę Krzyżową nazywano niegdyś Stacyjami Jerozolimskimi. Wierni poprzez muzyczne rozważania podążają za Chrystusem drogą przez Mękę. Stając się uczestnikami kolejnych Stacji, wchodzą coraz głębiej w przeżywanie tej wielkiej tajemnicy.
Melodie i teksty stacji oraz większości pieśni pochodzą z Podkarpacia. Pieśni te mają wielowiekowy rodowód. Zostały odnalezione przez Bartosza Gałązkę podczas badań nad kulturą tradycyjną regionu. Całość uzupełniłam tekstami z Kancjonału Walentego z Brzozowa z XVI w. Misterium wykonywane jest z akompaniamentem średniowiecznej liry korbowej ( Symphonia, XIII w. wzór z Cantigas de Santa Maria), pojawiają się również utwory tradycyjne wykonywane a capella. Wierni otrzymują teksty Stacji Jerozolimskich, dzięki czemu mogą włączyć się we wspólny śpiew. Śpiewacy wprowadzają do poszczególnych stacji i prowadzą rozważania. Lira korbowa i śpiew brzmi nieprzerwanie od pierwszego do ostatniego dźwięku. Jest tylko jeden moment ciszy, bardzo wymowny, kiedy Chrystus umiera na krzyżu. Takiej ciszy w kościołach nie słyszałam już dawno.
Podkarpackie Misterium Wielkopostne to rozbudowana, ubogacona w rozważania, w całości śpiewana Droga Krzyżowa. Wraz z Zespołem Vox Angeli przywróciliśmy do życia to piękne nabożeństwo, co spotkało się i spotyka wciąż ze wspaniałym odbiorem słuchaczy. Wierni chętnie angażują się we wspólną modlitwę.
Praca nad projektem trwała od 2016 r. Prawykonanie Misterium miało miejsce 7 kwietnia 2017 r. w kościele pw. Św. Jana Kantego w Ustrobnej dzięki otwartości ks. Wojciecha Zygo i i gościnności ks. Artura Progorowicza - proboszcza tejże parafii. Jesienią tego samego roku powróciliśmy do zabytkowej świątyni w Ustrobnej i tam projekt został zarejestrowany po raz kolejny na żywo. Rok 2018 zaowocował wydaniem płyty pt. "O Święty Jezu, cóżeś Ty przewinił" Podkarpackie Misterium Wielkopostne. Premiera płyty odbyła się m.in. w kościele św. Anny w Niewodnej, parafii, w której odnaleziono Stacyje Jerozolimskie.
*** Projekt "Dwanaście mgnień tradycji. Pieśń w porach roku" nie posiada dofinansowania zewnętrznego.
Źródła
Kancjonał Walentego z Brzozowa 1554 r.
Jezus Chrystus Bóg człowiek” - Kancjonał Walentego z Brzozowa 1554.
„Chryste Królu Stworzycielu” - Kancjonał Walentego z Brzozowa 1554.
„Pamiętajmyż wszyscy wierni” - Kancjonał Walentego z Brzozowa 1554.
„Usłysz Twórco dobrotliwy” - Na nieszpory dni powszednich, aż do soboty przed niedzielą Męki Pańskiej z XVI w.
Pieśni tradycyjne z Podkarpacia”
Bartosz Gałązka "Śpiewy Nabożne Podkarpacia"
Stacyje Jerozolimskie „Po ciężkich krzywdach” - inf. p. Maria Świstak, (1930), Niewodna.
„Wielbij duszo Pańskie Rany”- inf. Julia Witkowicz (1923), ur. w Przybóce.
Teskt z Fontanny, melodia z Pobudki Gorzkich Żalów, wariant z Szebni, Ustrobny.
„Idzie wesoło Jezus do Ogrojca” - inf. Maria Ciołkosz (1940), Wielopole Skrzyńskie.
„O Święty Jezu cóżeś Ty przewinił” - inf. Anna Wnęk (1921), Pstrągówka.
„Gdy miły Jezus był w Betanii” - inf. Irena Czaja (1945), Różanka.
„Ojcze Boże Wszechmogący” - inf. Emilia Kruczek (1929), Wielopole Skrzyńskie.
„Witaj cierniowa korona” - inf. Maria Migalska (1941), Brzeziny.
„Rozpłyńcie się me źrenice” - inf. Czesława Wawrzonek (1922), Nawsie.
„Ty, któryś gorzko na krzyżu umierał” - inf. Helena Puchalska (1940), Klimkówka.
„Stabat Mater Dolorosa” - inf. Elżbieta Mróz (1925), Jedlicze.
„Płaczcie Anieli” - inf. Helena Puchalska (1940), Klimkówka.
„Wysoka jest drabina” - inf. Maria Pelczar (1926), Krościenko Wyżne.
„Dobranoc Głowo Święta” - Oskar Kolberg "Dzieła Wszystkie" t. 49, region Sanockie-Krośnieńskie,
Czaszyn, Zagórz, Poraż. Melodia z zapisów Oskara Kolberga, słowa z tradycji ustnej Podkarpacia.